Statut zatwierdzony przez 261 Konferencję Plenarną Episkopatu Polski obradującą w Warszawie w dniach od 29 IV do 1 V 1993 r. stanowi zbiór podstawowych praw określających istotę, cele i sposób działania KSM. Opisuje także prawa i obowiązki członków, władze i ich funkcjonowanie a także majątek Stowarzyszenie. Jako pozycja nr 1 w bibloteczce KSM winien być w posiadaniu każdego członka organizacji. Dogłębna znajomość Statutu jest warunkiem poprawności i skuteczności działania. Od zapoznania się ze statutem rozpoczyna się proces zakładania oddziału(koła) KSM. Prawa przedruku Statutu zastrzeżone dla Prezydium Krajowej Rady Stowarzyszenia.

Należy zaznaczyć, że Statut zawiera przepisy natury bardziej ogólnej (jak konstytucja w państwie). Przepisy szczegółowe regulujące poszczególne dziedziny działalności KSM wydaje w postaci regulaminów Krajowa Rada Stowarzyszenia

Statut KSM-u

       Hymnem dzisiejszego KSM-u jest pieśń "Hej do apelu stańmy wraz" śpiewana na melodię Roty. Wyraża jeden z celów naszej organizacji, jakim jest budowa "Polski Bogu miłej", zachęca do pracy i nauki ("Ojczyzna wolna wzywa nas do pracy ręką, głową"), jednocześnie umieszcza całość naszej doczesnej działalności w perspektywie Bożej ("sztandarem naszym będzie krzyż"), wzywając do apostolstwa katolickiego przez uświęcenie siebie i środowiska. Przedwojenny KSMM miał jeszcze drugi hymn: "My chcemy Boga", który był hymnem wszystkich organizacji wchodzących w skład Akcji Katolickiej. Śpiewano wówczas "My chcemy Boga" na początku spotkań, zaś "Hej do apelu" na koniec. Warto szerzyć taką tradycję, biorąc pod uwagę fakt, że Akcja Katolicka ponownie zaczyna się odradzać, a także wysoki walor wychowawczy tej pieśni, streszczający ideę przewodnią naszego apostolstwa, by całość życia katolickiego narodu przepełnić Bogiem i Jego prawem. Hymn śpiewamy na uroczystych spotkaniach, zjazdach, uroczystościach, w chwilach szczególnie ważnych. Znajomość hymnu na pamięć powinna być jednym z warunków pełnego członkostwa.

Hej, do apelu stańmy wraz,
Budować Polskę nową!
Ojczyzna wolna wzywa nas ,
Do pracy ręką, głową.
Nie wydrze nam jej żaden wróg.
Tak nam dopomóż Bóg! x2

Młodzieży Polskę nową twórz:
Potężną, Bogu miłą.
Gdy z nami Bóg, przeciw nam któż,
On jest najwyższą siłą.
Zwyciężym znój i stromość dróg.
Tak nam dopomóż Bóg! x2

Sztandarem naszym będzie krzyż,
Co ojców wiódł do chwały,
I nas powiedzie także wzwyż
Gdzie buja orzeł biały.
Ojczyźnie spłacim święty dług.
Tak nam dopomóż Bóg! x2

       Godło Stowarzyszenia powstało z połączenia Orła Polskiego i Krzyża. Określa wyraźne opowiedzenie się po stronie Ojczyzny i Kościoła.

       Tłem Godła jest kolor żółty, symbolizujący Kościół Katolicki. Kolor biały i czerwony są barwami narodowymi. Kolor niebieski krzyża oznacza wewnętrzną więź z Matką Najświętszą, którą Stowarzyszenie obiera sobie za wzór do naśladowania i pomoc w pracy nad sobą.

       Organizacja jest dla członków KSM-u narzędziem i szkołą realizacji tych tresci, które godło symbolizuje, tj. gotowość służby Bogu i Ojczyźnie.

       Godło powinien posiadać każdy oddział i koło. Umieszcza sie je w wyróżnionym miejscu spotkań.

       Treścią odznaki jest godło. Mogą ją nosić członkowie KSM po przyrzeczeniu. Odznaka symbolizuje służbę Bogu i Ojczyźnie, jest nie tylko ozdobą, ale przede wszystkim jest wyrażeniem organizacyjnej i duchowej przynależności. Każdy, kto ją nosi winien pamiętać, że reprezentuje katolicką organizację, a po jego zachowaniu KSM będzie oceniane. Noszenie odznaki jest zarazem propagowaniem KSM-u.

       Symbol godła jest też umieszczany na drukach organizacyjnych, dyplomach

       Odznakami dysponuje tylko Prezydium Krajowej Rady i są rozprowadzane za pośrednictwem Zarządów Diecezjalnych.

       Sztandar jest symbolem naszej organizacji, jedności i zasad. Powinien być obecny w asyście trzyosobowego pocztu sztandarowego na ważnych uroczystościach kościelnych (np. procesja Bożego Ciała) i organizacyjnych (np. zjazdy, wybory, Uroczystość Chrystusa Króla). Podczas Mszy św. poczet sztandarowy zachowuje się według obowiązujących zwyczajów, ponadto sztandar opuszczamy podczas przyrzeczenia i hymnu. Powinien go posiadać Zarząd Diecezjalny, oddziałom i kołom zaleca się to w miarę możliwości. Aczkolwiek nie określa się ściśle wyglądu sztandaru, to jednak nie może na nim zabraknąć wizerunku patrona naszej organizacji, godła i hasła.

       Pozdrowieniem naszej organizacji jest słowo "Gotów!". Ma ono głęboką treść ideową. KSM-owicz jest gotów oddać wszystkie siły na służbę Bogu i Ojczyźnie; jest gotów do wysiłku i trudu dla osiągnięcia celu organizacji; jest gotów do stałego rozwoju duchowego przez ciągłe dokształcanie religijne; jest gotów ponieść upokorzenie i niewygodę, byle nie zaprzeć się swoich ideałów, które uważa za najlepsze; jest gotów do wysiłku fizycznego i wstrzemięźliwości; przez sumienną naukę stara się przygotować do pracy dla dobra Ojczyzny w dorosłym życiu.

       W oparciu o to słowo zbudowane jest nasze zawołanie: "Przez cnotę naukę i pracę służyć Bogu i Ojczyźnie - Gotów? " odzew: " Gotów! ".

       Należy je używać na zakończenie zebrań. Wymawia je zawsze prezes lub zastępca, ewentualnie ktoś z Kierownictwa czy Zarządu, a wszyscy zebrani głośno odpowiadają: Gotów!

Uroczyście przyrzekam pracować nad sobą,
aby móc całym życiem wiernie służyć Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie,
czynić dobro ludziom,
być dobrym członkiem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.

       Przyrzeczenie składa się po odbyciu stażu kandydackiego (w co powinno być wliczone odpowiednie szkolenie) przy przychylnej opinii prezesa i księdza asystenta. Aczkolwiek nie jest przysięgą, mimo to jednak jego złożenie zobowiązuje na całą młodość, nawet na całe życie. Należy je traktować poważnie, jako ważny moment życia. Dlatego niezbędna jest godna oprawa oraz troska kierownictwa, by kandydaci podeszli do niego świadomie i odpowiedzialnie. Tak potraktowane przyrzeczenie będzie na pewno dotrzymane. W przyrzeczeniu zawarta jest obietnica składana Bogu, Polsce i organizacji. Szanujący się oddział nie dopuści do przyrzeczenia kandydatów, co do których nie jest przekonany, że tego przyrzeczenia dotrzymają, a dotrzymają tylko ci, którzy ten cel znają i pragną realizować.

       Przyrzeczenie powinno się odbywać raz w roku w święto patronalne KSM-u (Chrystusa Króla Wszechświata), najlepiej uroczyście podczas Mszy św. czy akademii w obecności Zarządu Diecezjalnego.

       Legitymację otrzymuje członek KSM po złożeniu przyrzeczenia. Jest na niej zdjęcie, dane personalne, kod statystyczny, godło KSM. Forma legitymacji jest zunifikowana w całym kraju. Dysponuje nimi Prezydium Krajowej Rady, a wydawane są przez Zarządy Diecezjalne, które powinny prowadzić szczegółową ich ewidencję.

       Posługiwanie się legitymacją razem z odznaką jest reprezentowaniem Stowarzyszenia na zewnatrz.

      Zarząd Diecezjalny jak i kierownictwo Oddziału (Koła) mogą posługiwać sie pieczątkami: podłużną i okrągłą.
      Oddziały (Koła) mogą stawiać pieczątki na wszystkich pismach wewnatyrz organizacji. Natomiast na zewnątrz, w działaniach prawnych można posługiwać się tylko jedną pieczęcią będącą w posiadaniu Zarządu Diecezjalnego, gdyż tylko KSM-y diecezjalne reprezentowane przez tenże Zarząd posiada osobowość prawną i cywilną, w której uczestniczą wszystkie oddziały i Koła środowiskowe.

      Wszyscy kandydaci, członkowie juniorzy i zwyczajni zoobowiązani są płacić miesięczne składki członkowskie, które zbiera skarbnik. Mają one duże znaczenie wychowawcze, gdyż:

- są obowiązkiem statutowym;

- są podstawowym funduszem oddziałów i Stowarzyszenia;

- są wyrazem woli przynależności do Stowarzyszenia;

- są świadectwem cenienia sobie Stowarzyszenia i dowodem solidności i wyrobienia organizacyjnego;

- są uczestnictwem w utrzymaniu Stowarzyszenia;

- uczą służby dobru wspólnemu.

      Wysokość składkim członkowskiej ustala Kierownictwo Oddziału (Koła). Ono też może w sporadycznych wypadkach zwolnić członka KSM z płacenia składki lub zamienić ją okresowo na inne świadczenia na rzecz Stowarzyszenia. W przypadku niepłacenia składek członek KSM może być nawet usunięty z organizacji.

      KSM tworzy historię, jest nastawione dynamicznie, ekspansywnie do zastanej rzeczywistości. Każde działanie winno zostawić ślad, takm w sercach ludzi, do których jest skierowane, jak i w dokumentach. Dziś często zaniedbuje się sprawy formalne, tymczasem są one niezmiernie ważne. Jednym z podstawowych dokumentów z działalności KSM-u jest protokół, który:

- jest potrzebny dla historii, dla tych którzy będą badać i opisywać przeszłość KSM, pisać prace naukowe itp.;

- jest dokumentem dla bieżącego kontrolowania działalności.

      Protokół jest urzędowym sprawozdaniem z przebiegu zebrania i powinnien w sposób krótki i zwięzły, ale adekwatny do rzeczywistości przedstwaić treść i przebieg spotkania. W protokole unikamy subiektywnych oceń i komentarzy, natomiast staramy się zobiektywizować maksymalnie rzeczywistość. Protokół sporządza sekretarz i podpisuje go wraz z przewodniczącymi zebrania.

- Statut KSM;

- protokół z zebrania założycielskiego Oddziału/Koła;

- decyzja powołania Oddziału/Koła;

- księga lub zeszyt przychodów i rozchodów

- rachunki lub oświadczenia potwierdzjące przychody i rozchody;

- zeszyt składek członkowskich;

- księga inwentarzowa;

- księga protokołów

- ewidencja i archiwizacja pism przychodzących i wychodzących z Oddziału/Koła (książka korospondencyjana);

- ewidencja członków Oddziału/Koła: deklaracje przystąpienia do KSM-u, karty ewidencji członków, spis ogólny członków;

- spis zastępów i zastępowych, sekcji i kierowników sekcji;

- archiwizacja sprawozdań: rocznych i z poszczególnych działań, akcji;

- kronika Oddziału/Koła

- materiały formacyjne - bibloteczka.

      Kronika spełnia podobne zadania, co protokół, jest jednak bardziej dziełem artystycznym. Tu właśnie jest pole do popisu dla tych, którzy potrafią trzymać w ręce pióro, fotografoeać, rysować. Kronika jest odzwierciedleniem życia Stowarzyszenia. Będą w niej opisy i komentarze, uwagi, oceny, refleksje itp. Kronika wraz z księgą protokołów daje już dość dokładny obraż dokonań Oddziału (Koła) KSM jak i Zarządu Diecezjalnego KSM. Kronikę sporządza sekretarz lub specjalnie wyznaczony kronikarz, który dobiera sobie współpracowników.

      Stowarzyszenia posiada już dość bogatą bibloteczkę matariałów formacyjnych, książek, broszur. Każda nowa pozycja posiada swój numer. Np. Statut KSM jest opatrzony numerem pierwszym. Konieczne jest, by każdy Oddział (Koło) posiadał pełny zestaw opracowań KSM-owskich, które mają być podstawą prowadzenia pracy formacyjnej. W bibloteczce znajdują sie też: Pismo św., dokumenty Kościoła, Katechizm Kościoła Katolickiego, czasopisma katolickie, śpiewniki itd. KSM żyje życiem Kościoła, dlatego wszystko, co posiada "imprimatur" winno stać sie materiałem wykorzystywanym w pracy formacyjnej.